Testislerde varis, erkeklerde sıkça karşılaşılan ve testislerdeki toplardamarların genişlemesi sonucunda meydana gelen bir rahatsızlıktır. Bu durum, eğer tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle mikro cerrahi tedavi yöntemi ile müdahale edilmesi gerekir, aksi takdirde kısırlık gibi ciddi sonuçlar doğurabilir. Kısır olan erkeklerin yaklaşık %40'ında, kısırlık nedenleri araştırıldığında testis varisleri tespit edilmiştir.

Testislerde varis oluşumunun temel nedenleri arasında sıcaklık, toplardamarların görevini düzgün yapamaması ve damar içindeki kapakçıkların bozulması bulunmaktadır. Toplardamarlar, kirli kanı yer çekimine karşı yukarı doğru taşımakla görevlidir. Bu damarların içinde, kanın aşağı doğru gitmesini engelleyen kapakçıklar bulunur. Kapakçıkların bir veya birkaçının bozulması durumunda damar görevini yerine getiremez ve kan aşağı doğru akar, bu da varis oluşumuna yol açar. Damarların genişlemesi sonucunda sperm kanallarına baskı yapar, bu da spermlerin kalitesini olumsuz etkiler. Sperm sayısının düşmesine neden olurken, spermlerin hareketliliği ve yapısının da bozulmasına yol açar. Bu durum, kromozomal yapının da olumsuz etkilenmesiyle sonuçlanır.

Bu rahatsızlık genellikle erkekler ergenlik çağına girdiğinde ortaya çıkar. İlerleyen bir hastalık olması nedeniyle kısırlığa yol açabilir. Ayakta fazla duran insanlarda bazen ağrı yapar. Elle muayene edildiğinde testislerde varis olup olmadığı anlaşılabilir. Testislerden bacaklara kadar yayılan şiddetli bir ağrı olabilir. Aşırı sıcak zamanlarda kıvrımlı damarların belirginleştiği gözle görülür bir biçimde fark edilir.

Testislerde varis, elle muayene edilmesi sonucunda %100 teşhis edilebilir. Tedavi yöntemi olarak kimyasal ilaçlar, bitkisel tedaviler veya farklı yöntemlerin uygulanması yanlıştır. Evli erkeklerin çocuk sahibi olamama şikayeti ile üroloji uzmanına başvurduğunda, yapılan muayene sonucunda testislerde bulunan varislerin ameliyat ile alınması gerekmektedir. Ameliyat mikro cerrahi yöntemi kullanılarak yapılmalıdır. Mikro cerrahi yöntemi ile yapılan ameliyatlarda %80 oranında başarı sağlanmaktadır. Mikro cerrahi eğitimi almış bir üroloji uzmanı tarafından ameliyat yapılması önemlidir. Testosteron adı verilen erkeklik hormonunda da zamanla azalma olacağından, daha büyük sorunlara yol açmadan mutlaka ameliyat edilmesi gerekmektedir.

Testislerde varis oluşumunu önlemek için bazı önlemler alınmalıdır:

Son yıllarda tüp bebek yöntemi ile çiftlerin çocuk sahibi olması mümkün olmaktadır. Testis varisi olan hastalar ameliyat olmak istemediklerinde, tüp bebek yöntemiyle çocuk sahibi olmayı tercih edebilirler. Ancak varisli damarların genişlemesi sonucunda spermlerde ciddi kalite bozukluğu olduğundan, tüp bebek yöntemiyle çocuk sahibi olma ihtimalleri azalmaktadır. Bazı erkekler ameliyat olmalarına rağmen sperm sayılarında artış ve kalite olmaması nedeniyle tüp bebek yöntemini tercih etmektedir.